ADO Den Haag, een verrijking voor het Nederlandse voetbal. De groengele club zag het licht in het jaar 1905. Het Hof van Berlijn, de plek waar het allemaal begon. Het café was eigendom van de vader van Jan van Gulik, één van de oprichters. Het betekende het begin van een rijke historie.
Beginjaren
In de beginjaren bestond ADO slechts op papier, want door wanbetaling van de leden had de kersverse voetbalclub geen poot om op te staan. In het seizoen 1907/’08 kroonde ADO zich tot kampioen van de 3e klasse van de Haagsche Voetbal Bond. Het was nog te vroeg om te promoveren naar de 2e klasse, maar het seizoen daarop stak ADO er opnieuw in de 3e klasse met kop en schouders bovenuit. De Haagse club zei de derde klasse toen wel gedag om haar opwachting te maken in de 1e klasse HVB. In het seizoen 1911/’12 promoveerde ADO naar de 3e klasse NVB, de toenmalige KNVB. Het jaar 1913/’14 ging de boeken in als het jaar waarin ADO beslag legde op haar eerste kampioenschap in de NVB. Dat was ook het jaar waarin de club voor het eerst te bewonderen was in het roodgroene shirt met witte broek. Tot 1971 zou ADO in dit tenue haar wedstrijden spelen.
De opening van het Zuiderpark in 1925
Op 29 mei 1927 kroonde ADO zich tot kampioen van de tweede klasse en voor het eerst werd promotie naar het hoogste niveau van Nederland afgedwongen. In het Zuiderpark werd met man en macht aan een tribune gewerkt, die op 28 oktober 1928 voor het eerst in gebruik werd genomen. Deze tribune hield tot april 1982 stand. ADO degradeerde en uit woede werd de hoofdtribune in vuur en vlam gezet.
In 1932 zwaaide de Oostenrijker Otto Hoss de scepter bij ADO. Hij zou de grondlegger zijn van het eerste elftal. Na het seizoen 1935/’36 werd het stokje overgenomen door Wim Tap, die met 33 interlands recordinternational van ADO is.
Kampioenschappen
In de jaren ’40 tot ’45 lag heel het land overhoop in verband met de Tweede Wereldoorlog. Voor Den Haag waren het sportief gezien fantastische jaren. Ondanks de oorlog werd er ‘gewoon’ gevoetbald. In aangepaste vorm welteverstaan. Er was een beslissingswedstrijd nodig tussen DHC en ADO om een kampioen aan te wijzen. Op Spangen eindigde de heenwedstrijd in een 1-1 gelijkspel. Een week later vond in De Kuip de return plaats. Onder toeziend oog van 50.000 supporters, waarvan 20.000 ADO-fans, werd ADO kampioen van de westelijke eerste klasse dankzij een 3-1 zege. Daar bleef het bij, want ADO haakte af in de strijd om het landskampioenschap. In de seizoenen 1941/’42 en 1942/’43 kroonde ADO zich wel tot kampioen van Nederland.
Het kampioenselftal 1942-1943
Profvoetbal
De goede prestaties in de oorlogsjaren bleven profclubs niet onopgemerkt. Zo vertrokken Theo Timmermans (Nimes Olympique), Bram Appel (Reims) en Tom Bauman (Nantes) uit de Hofstad. In 1954 genoot ADO haar vuurdoop in het profvoetbal. Op 28 november 1954 speelde ADO haar eerste wedstrijd in de profcompetitie. Op eigen bodem was EDO de tegenstander en na negentig minuten stond er een 2-1 eindstand op het denkbeeldige scorebord. Zondag 5 december 1954 ging de boeken in als de dag waarop ADO haar eerste punt behaalde in het profvoetbal. Op visite bij Sparta werd het 1-1.
In 1955/’56 acteerde ADO voor het eerst sinds 1927 niet meer op het hoogste niveau. Maar na een jaar keerde de Haagse ploeg weer terug. Onder toeziend oog van 14.000 toeschouwers wist ADO met 3-0 van De Graafschap te winnen. Daarmee was het kampioenschap en promotie een feit. De thuishaven van ADO werd uitgebreid naar 19.000 plaatsen. Op 25 augustus 1957 ving de nieuwe competitie aan en dat jaar zou ADO op de vijfde plek eindigen. Op 17 juni 1959 behaalde de roodgroenen een ticket voor de bekerfinale, waarin VVV met 4-1 te sterk was. De toon naar de subtop was in ieder geval gezet.
Medio 1962 werd Ernst Happel aangesteld al trainer. Drie jaar lang was het puzzelen, maar uiteindelijk wist de Oostenrijkse legende hoge ogen te gooien. In het seizoen 1964/’65 eindigde ADO met spelers als Aad Mansveld en Theo van den Burch op een uitstekende derde plek, vlak achter Ajax en Feyenoord. Hierdoor mocht ADO meedoen aan de Intertoto-competitie. De tripjes naar Lugano, Borussia Neunkirchen en Malmo FF waren de eerste Europese reizen ooit in het Haagse profvoetbal. Ook het seizoen erop eindigde ADO op de derde plek. Deelname aan de Intertoto-competitie was opnieuw een feit. Op Europees niveau moest rekening worden gehouden met de ploeg uit Den Haag, want het eindigde als poulewinnaar in een groep met FC Biel, FC Luik en Brescia. In de halve finale werd IFK Goteborg naar huis gestuurd, maar in de finale was het Slovan Bratislava dat triomfeerde (ADO won met 1-0 thuis, maar uit werd met 3-0 verloren).
ADO in 1968 winnaar van de KNVB Beker
Het palmares van ADO had ietwat uitgebreider kunnen zijn als het hier en daar wat mee had gezeten. De teller van KNVB-winsten staat nu op twee, maar in 1963, 1964 en 1966 stond ADO ook in de finale. Toen waren respectievelijk Willem II, Fortuna ’54 en Sparta te sterk. Op 3 juni 1968 wist ADO voor het eerst in de historie wel beslag te leggen op de dennenappel. In het Zuiderpark werd aartsrivaal Ajax met 2-1 op de pijnbank gelegd. Hierdoor nam ADO op 18 september 1968 jaar debuut in de Europa Cup II en deed dat niet verkeerd. Grazer AK werd namelijk met duidelijke cijfers overklast: 4-1. Ook in Oostenrijk waren de mannen van Happel met 2-0 te sterk. FC Koln gooide in de tweede ronde roet in het eten, want in Den Haag werd het 0-1 en in Keulen eindigde de confrontatie in 3-0. Happel besloot daarop in 1969 een breuk te forceren om zijn centen bij Feyenoord te verdienen. Vaclav Jezek nam het spreekwoordelijke stokje van hem over. Ook voor hem was het even wennen, maar in 1970/’71 stond ADO zeventien weken ongeslagen bovenaan. Uiteindelijk moest de club genoegen nemen met de derde plek. Daarmee werd er wel een ticket voor de UEFA Cup in de wacht gesleept.
Naamsverandering
De gemeente Den Haag had op een gegeven moment een plan bedacht om te fuseren met stadgenoot Holland Sport. Voor beide supporterskernen was dat een zwarte periode, maar FC Den Haag zag op 1 juli 1971 het levenslicht. De strijd met Ajax en Feyenoord was haast niet vol te houden. Wel werd er op 15 mei 1875 voor de tweede keer beslag gelegd op de KNVB Beker, toen FC Den Haag met 1-0 te sterk was voor FC Twente. In de Europa Cup II strandde het avontuur in de kwartfinale. Uiteindelijk bleek dat een van de meest memorabele wedstrijden uit de historie te zijn. Thuis won FC Den Haag met 4-2 van West Ham United. Aad Mansveld ging de boeken in als de eerste verdediger die een hattrick wist te scoren. In Londen werd FC Den Haag echter met 3-1 verslagen. Het betekende uiteindelijk zelfs het afscheid uit de subtop.
Het voetbalvandalisme nam de overhand. In 1982 werd de eretribune in de fik gestoken, omdat FC Den Haag in degradatiegevaar verkeerde. Uiteindelijk degradeerde de ploeg en onderhield het een knipperlichtrelatie met de Eredivisie. In 1986 kroonde de plaatselijke FC zich tot kampioen van de Eerste divisie. In 1988 degradeerde de club opnieuw naar een niveau lager, maar een jaar later was FC Den Haag weer te bewonderen op het hoogste niveau.
Kampioenschap van FC Den Haag in 1986
Al met al was het jaar 1987 een gitzwart jaar. Op 1 maart werd de confrontatie tussen FC Den Haag en Ajax gestaakt nadat ernstige rellen op de tribunes het onmogelijk maakte om de wedstrijd uit te spelen. Het enige positieve uit dat jaar was het feit dat FC Den Haag de bekerfinale bereikte, waarin de Amsterdamse ploeg opnieuw de tegenstander was. Ajax ging er uiteindelijk met de beker vandoor. Toch ging FC Den Haag Europa in, maar na twee rondes zat dat avontuur er ook weer op. Voorlopig betekende dat het laatste Europese avontuur van FC Den Haag.
In de zomer van 1994 balanceerde de Haagse club op het randje van de afgrond. Een schuldenlast van ongeveer 5,5 miljoen gulden leek de doodsteek te zijn. Met veel moeite werd FC Den Haag van een faillissement gered, maar één ding was zeker: er was een hoop werk aan de winkel. In datzelfde jaar kwam FC Den Haag één punt te kort om promotie naar de Eredivisie af te dwingen. Deze klap kwam zo hard aan, dat FC Den Haag het jaar erop op de vijftiende plek eindigde in de eerste divisie. Een dieptepunt.
Nieuw jasje
Op 1 juli 1996 onderging FC Den Haag opnieuw een naamsverandering. Ditmaal werd het ADO Den Haag, dat voortvloeide uit de samenwerking tussen ADO en de stichting FC Den Haag. De Haagse club werd in een compleet nieuw jasje gestoken. Sindsdien is ADO Den Haag te zien in groengele tenues.
In het seizoen 2002/’03 keerde ADO Den Haag na elf jaar weer terug op het hoogste niveau. In de toenmalige Gouden Gids Divisie eindigden de groengelen met kop en schouders bovenaan. Sindsdien was handhaving jarenlang het ultieme doel. Dat lukte, ook in het seizoen 2003/’04, toen ADO Den Haag een nieuw clublogo kreeg. Het jubileumjaar 2004/’05, waarin de club honderd jaar bestond, was al met al een positief jaar. Tegen Ajax werd het zowel thuis (3-3) als uit gelijkspel. In eigen huis knokten de mannen van Frans Adelaar zich terug na een 0-3 achterstand. In de thuiswedstrijd tegen FC Den Bosch op 5 februari 2005 werd de verjaardag van ADO Den Haag groots gevierd. Bij de opkomst werd er op het roemruchte Midden-Noord een gigantisch spandoek omhoog gehesen en in een speciaal ontworpen tenue werd met 2-0 gewonnen van de Brabanders. In datzelfde jaar werd op woensdag 23 november de eerste paal van het nieuwe stadion de grond in geslagen.
ADO Den Haag kampioen Gouden Gids divisie 2002-2003
Het seizoen 2006/’07 was een jaar om gauw te vergeten. In het Farewell Season, waarin ADO Den Haag afscheid nam van het Zuiderpark, degradeerde de ploeg roekeloos naar de Jupiler League. Na een thuisnederlaag tegen Roda JC (0-2) was degradatie een feit. De Haagse supporters maakten er desondanks in de laatste speelronde tegen FC Groningen een feestje van. Iedereen nam op eigen wijze afscheid van het roemruchte onderkomen.
In het seizoen 2007/’08 promoveerde ADO Den Haag op wonderbaarlijke wijze naar de Eredivisie. Iedereen tipte de Haagse formatie als titelkandidaat, maar uiteindelijk eindigde het team van Wiljan Vloet op de zesde plek. Via de nacompetitie werd alsnog promotie afgedwongen en sindsdien heeft ADO Den Haag zich ontpopt tot een vaste Eredivisie-klant. Het seizoen 2010/’11 was een van de meest succesvolle jaargangen uit de historie van de Haagse club, dat toen zevende eindigde. Via de play-offs bemachtigde ADO Den Haag een ticket voor Europees voetbal.
Helaas kon ADO de sterkhouders in de spelersgroep en -staf niet behouden. In de eerste ronde werd vooralsnog FK Tauras uit Litouwen uitgeschakeld maar in de tweede ronde was het Cypriotische Omonia Nicosia te sterk. De schade van de uitwedstrijd op het Zuid-Europese eiland was te groot om het in de return te herstellen. De aanwezigen van die returnwedstrijd zullen zich wellicht de invalbeurt van Jaap van Duijn herinneren, zijn opvallende verschijning en enthousiasme zorgde er voor dat hij de rest van de wedstrijd uit volle borst door het hele stadion werd toegezongen.
Na het uiterst succesvol jaar, waarin Europees voetbal werd gehaald, wachtte Maurice Steijn een pittige taak door de functie van de vertrokken hoofdtrainer John van der Brom te vervangen. ADO Den Haag eindigde het jaar op een teleurstellende vijftiende plek.
Seizoen 2012/‘13 had ADO een jonge en gretige ploeg, met de doorbraak van Haagse jongens zoals Mike van Duinen en Tommie Beugelsdijk. Het team met het Haagse elan en Haagse hoofdtrainer Maurice Steijn miste op de laatste speeldag de kwalificatie voor Europees voetbal.
In dit seizoen maakte de club de overstap van natuurgras naar kunstgras, tot verdriet van vele supporters, aangezien voetbal op echt gras dient gespeeld te worden. Op het veld waren de prestaties ook niet best, wat resulteerde in het ontslag van coach Maurice Steijn. Onder de nieuwe hoofdcoach Henk Fräser klom de ploeg van de 18e plek naar een respectabele 9e plek en eindigde Den Haag voor de derde keer in vier jaar tijd in het linkerrijtje.
De geruchten gingen al langer, maar in januari 2015 kwam ADO Den Haag in handen van een Chinese eigenaar, United Vansen. Michiel Kramer beleefde in 2014/‘15 een topseizoen door met 17 goals op de derde plek van de topscorers -ranglijst te eindigen. De club eindigde een stuk lager, op de 13e plek.
Wisselvallig was het seizoen 2015/‘16 met twee overwinningen op Feyenoord en uitzeges tegen AZ en Heerenveen. Dennis van der Heyden beleefde zijn droomdebuut uit tegen Excelsior waarin hij bij zijn eerste balcontact scoorde en vlak daarna nóg een doelpunt overtuigend er in schoot. Verder scoorde doelman Hansen tegen PSV in blessuretijd de gelijkmaker met een fantastische hakbal. Den Haag eindigde op een elfde plek.
De nieuwe trainer Zeljko Petrovic begon met een bliksemstart bij zijn nieuwe club. De ploeg stond na enkele wedstrijden bovenin de stand, maar maakte daarna een vrije val. Na 22 wedstrijden stonden onze favorieten zelfs onderaan en mocht oud-speler Fons Groenendijk voor de groep gaan staan. Onder zijn leiding maakte enkele spelers na blessures weer hun rentree ( Havenaar, Meijers en Malone) en maakte het team een indrukwekkende eindsprint wat resulteerde dat we al drie wedstrijden voor het einde van seizoen 2016/‘17 veilig waren en een keurige elfde plek haalde.
In 2017/‘18 verbond Cars Jeans zich aan de club als hoofdsponsor en werd tevens naamdrager van het stadion. In dit seizoen werd een zeer knappe 7e plek gehaald op de eindstand en plaatste het team zich voor de play-offs voor kwalificatie van Europees voetbal. Helaas werd dát niet behaald maar voor het strijdend collectief in het veld, met een mix van Haagse passie (Beugelsdijk en Immers), creativiteit (El Khayatti) en het scorend vermogen van Björn Johnsen (19! goals) was het seizoen meer dan geslaagd.
In het seizoen 2018/‘19 scoorde Nasser El Khayatti maar liefst vier keer in de uitwedstrijd tegen Excelsior. Verder verpestte de ploeg de afscheidswedstrijd van Robin van Persie in de Kuip, door de Rotterdammers met 0-2 te verslaan en mistte het helaas op de laatste speeldag de play-offs voor Europees voetbal op doelsaldo. Al met al een prima eindklassering voor de ploeg van Fons Groenendijk.
Het seizoen 2019/‘20 was in alle opzichten een gedenkwaardig seizoen. Één van de spaarzame hoogtepunten was voor de tweede keer een ‘knuffelregen’. Vanuit het uitvak in de Rotterdamse Kuip in de wedstrijd tegen Feyenoord werden duizenden knuffelberen naar beneden gegooid voor de zieke kinderen uit het Sophia Kinderziekenhuis. Na 15 duels stapte trainer Groenendijk op zijn taak werd niet veel later vervangen door de Engelse coach Alan Pardew. Vanwege de Corona-crisis zou de competitie na 26 wedstrijden worden beëindigd en ondanks dat ADO de 17e plek bezette werd in april besloten dat de club ook seizoen 2020/‘21 in de Eredivisie zou mogen starten.
Tekst: Ruben & Brother
Foto’s: ADO Den Haag & Richard Mulder
