Waar ging het dit seizoen eigenlijk mis bij ADO?

De 7-1 nederlaag van ADO Den Haag tegen Excelsior was het slotstuk van een seizoen dat glorieus begon maar rampzalig eindigde. De tweede seizoenshelft stond bol van interne akkefietjes die uiteindelijk één catastrofaal geheel vormden. Hoe kon de ploeg die half februari nog tweede stond in de eerste divisie, ondanks de dure nieuwe spelers, binnen enkele maanden zo ver afzakken? Een reconstructie.

Belangrijkste oorzaken van de teloorgang waren de omgang met een aantal spelers en bijna niemand uit de selectie die het 5-3-2-systeem zag zitten. Voor de visie van trainer Darije Kalezic moest gedurende vier maanden alles wijken. Tegenspreken durfde men niet of werd niet geduld.

Er is niet één specifiek moment te noemen waar het misging bij de club. Voor de winterstop waren er kleine incidenten binnen de spelersgroep, zoals bij elke voetbalclub. Alleen in de tweede seizoenshelft stapelden de problemen zich bijna wekelijks op. Opvallend daarbij was dat een overwinning op Jong Ajax een katalysator was.

Zondag 3 maart: Nabespreking ADO Den Haag – Jong Ajax
In het weekend na de gewonnen wedstrijd tegen de Amsterdamse talenten was het stil binnen de selectie van ADO Den Haag. De nabespreking was net geweest en de spelers moesten even verwerken wat ze net hadden meegemaakt. Aanvaller Jort van der Sande was ten overstaan van de groep minutenlang afgefakkeld door trainer Kalezic.

De Bosniër gebruikte Van der Sande bewust als zondebok. Hij wilde de selectie op scherp zetten. Want hoewel de wedstrijd tegen Jong Ajax drie punten opleverde, was het spel belabberd. Het was tekenend voor de neerwaartse spiraal waarin ADO op dat moment zat.

Een maand eerder had ADO na een overwinning op Top Oss de tweede plaats in de competitie veroverd. Aan het einde van het seizoen betekent dat rechtstreekse promotie. Koploper Willem II was ondertussen aan het kwakkelen en in de topper die op 16 februari op het programma stond, kon ADO het gat met de Tilburgers verkleinen tot twee punten. Een opsteker voor de Haagse ploeg en een mentale tik aan de lijstaanvoerder.

Het liep anders. Door een offday van rechtsback Justin Ché en een sublieme start van Willem II-middenvelder Ringo Meerveld stond ADO na een kwartier met 2-0 achter. In het restant van de wedstrijd probeerde de Haagse ploeg het wel, maar verdedigend bleef de uiteindelijke kampioen redelijk makkelijk overeind. Alleen invaller Timothy Derijck wist nog te scoren. De 2-1 nederlaag in Tilburg was uiteindelijk het begin van het einde.

Zondebok Van der Sande
In de twaalf resterende competitiewedstrijden wist ADO nog maar drie keer te winnen, waaronder het duel tegen Jong Ajax twee weken na het treffen in Tilburg. Alleen de barsten die de wedstrijd tegen de hoofdstedelingen in de selectie bracht, waren niet meer te herstellen. Want hoe Van der Sande door de trainer werd behandeld, vonden diverse spelers onmenselijk. Een routinier twijfelde zelfs of hij zijn contract niet gewoon moest laten verscheuren.

Een kleine vernedering was Van der Sande al tijdens de wedstrijd tegen het beloftenelftal ondergaan. Hij werd al na veertig minuten gewisseld. Een ingeving die niet als tactisch kan worden beschouwd.

Van der Sande is namelijk een publiekslieveling waar de Haagse supporters zich graag mee identificeren. Harde werker, noeste kop en hij pikte zijn doelpuntjes mee. Bij het publiek was er dan ook onbegrip te horen toen bij een 0-1 achterstand het bordje met nummer tien de lucht inging. Een mentale tik voor Van der Sande, omdat er niet vijf minuten werd gewacht tot de rust. De Brabander werd vervangen door provinciegenoot Alex Schalk, die uiteindelijk de winnende 2-1 binnenschoot. Van der Sande verkaste daarna voor een paar weken naar de reservebank en geregeld lieten de fans luidkeels horen wie ze wilden zien als het even niet liep.

10 januari 2024: Presentatie Nick Marsman
Schalk was een van de vier spelers die in de winterstop op voorspraak van Kalezic naar Den Haag kwam. De Bosnische coach wilde zijn selectie aanvullen met spelers die in de zomer niet gehaald konden worden. Want slechts tien spelers die vorig seizoen voor ADO speelden, maakten ook dit jaar onderdeel uit van de selectie.
Met de vier wintertransfers moest promotie worden bewerkstelligd. Al moet achteraf de vraag worden gesteld of de peperdure spelers (qua salaris en transfersom) niet gewoon weggegooid geld zijn gebleken en uiteindelijk de voetbalmachine op stoom hebben afgeremd.

Keeperstalenten bij ADO
Zo werd als eerste keeper Nick Marsman op 10 januari in het Bingoal Stadion gepresenteerd. Hij kreeg daarbij de mededeling dat zijn contract zou worden verlengd als ADO promoveerde. Een opmerkelijke geste voor iemand die nog niet had laten zien een meerwaarde voor de club te zijn. Daarnaast heeft ADO met Hugo Wentges en Kilian Nikiema twee keeperstalenten binnen de selectie die eventueel een transfersom kunnen opbrengen.

Want als we de woorden van Kalezic voor de winterstop mochten geloven, was hij zeer tevreden over de jonge doelmannen van de Haagse club. Zo uitte hij zich meermaals lovend uit over de twintigjarige Nikiema, de vervanger van de geblesseerde 22-jarige Jong Oranje-doelman Wentges.

Wel was bekend dat Nikiema er in januari een paar wedstrijden niet bij zou zijn vanwege Afrika Cup-verplichtingen met Burkina Faso. Daarom moest hij begin december plaatsmaken voor derde doelman Tim Coremans. Kalezic wilde dat Coremans met genoeg bagage op zak aan de tweede seizoenshelft begon. Alleen werd de 33-jarige Bredanaar op zijn beurt opzijgeschoven, zodra Marsman ten tonele verscheen. Iets wat zowel voor Nikiema als Coremans een mentale knauw was.

Marsman liet in zijn half jaar bij de Haagse club zien niet beter te zijn dan Coremans of Nikiema. Ondertussen werd de van een blessure herstellende eerste doelman Wentges drie weken voor de start van de play-offs fit verklaard door de medische staf. Met nog een aantal competitiewedstrijden te gaan, waarbij weinig op het spel stond, een ideaal moment om de jongeling uit Oegstgeest weer speelminuten te geven. Kalezic besloot anders; volgens hem was Wentges nog niet helemaal hersteld en wilde hij de knie van de Jong Oranje-doelman niet forceren in de slotfase van het seizoen.

Eén-na-duurste speler ooit
Ook Bart van Hintum overkwam hetzelfde als Wentges. De medische staf verklaarde hem aan het begin van de lente fit, maar Kalezic beweerde het tegendeel. De Bosniër had daardoor geen excuus nodig om de speler, die bijna heel het seizoen zeker was van een basisplaats, op de bank te zetten. De 37-jarige Van Hintum was daar verbolgen over; hij wilde dat de trainer gewoon eerlijk was tegen hem in plaats van dit soort trucjes toe te passen. Dit spel zette zich voort tot de uitwedstrijd tegen NAC Breda zich aandiende. Door blessures en schorsingen had Kalezic een verdedigerstekort en plots werd de linksback fit verklaard.

De transfer van Jari Vlak van Emmen naar Den Haag was er eveneens één waar vraagtekens bij konden worden gezet. De Volendammer is met zijn zes ton aan transfergeld de één-na-duurste speler ooit van ADO. Alleen had de club met de 23-jarige Dhoraso Klas al een getalenteerde speler met marktwaarde in de selectie, die op zijn positie uit de voeten kon.

Dhoraso Klas lijkt niet meer te bestaan
Daarnaast beschikte ADO over voldoende andere middenvelders. Het neergetelde bedrag aan FC Emmen lijkt tot nu toe vooral verkwisting te zijn geweest. Bovendien leek Klas niet meer te bestaan voor Kalezic. Hij werd slechts sporadisch gebruikt.

In de winterstop werd ook Alex Schalk gehaald. De buitenspeler was geen vreemde keuze, want ideaal voor het 4-3-3-systeem. Hij kon op de vleugels uit de voeten en eventueel Henk Veerman vervangen in de spits. Want binnen de selectie was er geen directe vervanger voor de topscorer. Alleen als ADO overschakelde op het 5-3-2-systeem was Schalk steeds vaker terug te vinden op de nummer tien-positie. Een plek waar hij in zijn meer dan tien jaar durende loopbaan als profvoetballer amper had gespeeld.

29 maart: ADO Den Haag – FC Groningen
Op 29 maart had ADO tegen Groningen de allerlaatste kans op directe promotie. De noorderlingen waren op stoom in de competitie, terwijl de Haagse equipe in een vrije val leek te zijn beland. Daarom greep Kalezic resoluut in en stapte hij over op het inmiddels door supporters gehate 5-3-2-systeem.
Dit leidde tot veel onbegrip binnen de selectie. De sterkhouders wilden doorgaan met het veel aanvallendere 4-3-3. Het leek tegen dovemansoren gericht. Ondanks de protesten bleef de trainer bij de vijfmansverdediging, die Kürsad Sürmeli moest gaan leiden.

De teen van Derijck
Dit deed hij in de 2-0 verloren wedstrijd tegen Groningen, met Matteo Waem en de in de winterstop gehaalde Timothy Derijck naast zich. Alleen was het de laatste wedstrijd van het seizoen voor de Vlaamse routinier. Op 23 februari, tijdens de wedstrijd tegen MVV, liep Derijck een blessure op aan zijn teen. Een kwetsuur waar je van moet herstellen. Alleen door het drukke programma moest de Belg meer dan een maand door blijven spelen.

De verdediger ging daardoor anders lopen om de pijn te ontzien en forceerde op die manier een lies- en buikwandblessure. Derijck was voor de rest van het seizoen uitgeschakeld. Als hij op tijd rust had gehouden, zou hij waarschijnlijk op tijd fit zijn geweest voor de nacompetitie.

Daryl Werker en Daniel Granli
Na Daryl Werker en Daniel Granli viel er daarmee weer een ervaren centrale verdediger weg. Wellicht niet het moment om definitief op een totaal ander systeem over te stappen. Toch hield Kalezic voet bij stuk. Na de nederlaag tegen Groningen moest ADO zich klaarmaken voor de nacompetitie, de formatie met de vijfmansverdediging werd tot het einde van het seizoen aangehouden. Belangrijkste doel was volgens Kalezic de vele tegendoelpunten door persoonlijke fouten een halt toe te roepen.

In de resterende zes weken tot de nacompetitie benaderde ADO de competitieduels als veredelde oefenwedstrijden. De spelers moesten het nieuwe systeem onder de knie krijgen, alleen bleven de resultaten uit. Daarnaast was het spel vaak niet om aan te zien. Door de supporters werd smalend over het ‘masterplan’ gesproken.

Dat juist Sürmeli een belangrijke verdedigende rol in het ‘masterplan’ kreeg, was niet opvallend. De van origine middenvelder was het oogappeltje van de trainer en zijn verlengstuk in het veld. Iets wat ook de andere spelers opviel.

Toen Veerman in de rust van de wedstrijd tegen Groningen zijn hart wilde luchten bij mede-Volendammer Jari Vlak over het spel van hun team, siste Sürmeli hem toe dat hij moest stoppen met praten en naar de trainer moest luisteren. Voor Veerman en Vlak was het op dat moment even genoeg en ze gingen gezamenlijk in de kleedkamer tegenover de aanvoerder staan. De overige spelers haalden de kemphanen uit elkaar.

Van Jong Oranje naar de reservebank
De irritaties groeiden en de spelvreugde verdween in de weken daarna bij de spelers. Wel moesten ze verplicht naar de media communiceren dat ze achter het plan stonden, ondanks dat de resultaten uitbleven. Want welke spelers de trainer ook achterin probeerde, de tegendoelpunten bleven komen. Opvallend daarbij was dat Tyrese Asante tijdens de ‘zesweekse’ niet als centrale verdediger werd gebruikt. Als hij al aan de bak kwam, was het als rechtsback, terwijl hij zich in voorgaande jaren meermaals centraal achterin heeft bewezen.

De 22-jarige verdediger had zich dan ook een ander seizoen voorgesteld. Hij maakte in de herfst zijn debuut voor Jong Oranje en scouts van andere clubs zaten voor hem op de tribune. Het leek erop dat hij zich na een goed jaar in de Keuken Kampioen Divisie op zou kunnen maken voor een mooie transfer. Alleen werd hij gedurende de eerste maanden van het seizoen een speelbal van zijn grillige Bosnische trainer.

Veerman op de bank
Het kantelpunt voor Asante was de 2-3 overwinning op FC Emmen half oktober, waarin hij niet goed voor de dag kwam. In de weken daarna moest hij op de bank plaatsnemen. Een logisch gevolg. Alleen volgde pas na een maand (!) een gesprek tussen hem en Kalezic over zijn presteren. Asante zou volgens de trainer onvoldoende inzet tonen op de training en zijn mentaliteit zou niet goed zijn. Naar buiten moest Asante communiceren dat hij inderdaad leergieriger moest zijn. Woorden waar hij niet achter stond.

Maar niet alleen de verdediging moest het ontzien bij Kalezic. Zelfs topscorer Veerman en assistkoning Daryl van Mieghem werden op de bank geposteerd om het 5-3-2-systeem zo goed mogelijk onder de knie te krijgen. Juist op het moment dat beide Noord-Hollanders nog in de race waren voor een persoonlijke prijs; Veerman was in de race voor de topscorerstitel van de eerste divisie en Van Mieghem kon nog assistkoning worden. Beide ereprijzen werden uiteindelijk alsnog behaald.

Speler teruggezet naar de beloften
Treffend voor de situatie bij ADO eind april was wellicht de oefenwedstrijd tegen VV Katwijk. Terwijl alle 21 spelers die Kalezic die bewuste avond tot zijn beschikking heeft, minstens een half uur spelen tegen de amateurs, mag Mohamed Hamdaoui kort voor tijd pas invallen. Hij weigerde, waarna Kalezic hem terugzette naar Jong ADO, het elftal waar hij dan al vaker had gespeeld. Dit omdat Kalezic van mening was dat hij niet voldeed aan zijn verwachtingen. Weer een klein incident op de steeds groter wordende lijst.

18 mei: ADO Den Haag – De Graafschap
Met een ontevreden selectie voetbalde ADO richting de nacompetitie. De prestaties werden met de week slechter, wat leidde tot een steeds kritischere houding bij het journaille en de fans. Kalezic sprak echter vol minachting over de achterban en de media. Volgens hem begrepen zij zijn tactiek niet en hij zette hen opzij, omdat ze niet feitelijk naar het spel konden kijken en geen experts waren. Hij maakte daarbij de vergelijking met een chirurg, die is net als hij gespecialiseerd en handelt zonder emotie.

De 54-jarige oefenmeester leek dan ook gelijk te krijgen toen ADO een prima wedstrijd speelde op bezoek bij De Graafschap in de eerste ronde van de nacompetitie. Hoewel het 2-3 werd, was de Haagse ploeg heer en meester in Doetinchem. Thuis afmaken en naar de halve finale was de opvatting na de eerste play-offwedstrijd.

Voor Vlak kwam er nog wel een pijnlijke mededeling. Voor uitwedstrijden in de nacompetitie sliep de hele selectie na de wedstrijd in een hotel. Kalezic verplichtte de middenvelder als enige speler om óók na thuiswedstrijden in een hotel te overnachten. Vlak, die twee weken eerder voor de eerste keer vader was geworden, moest hier gehoor aan geven, anders was hij zijn basisplaats kwijt.

In het Bingoal Stadion kwam ADO vervolgens ook snel op een 2-0 voorsprong en leek er geen vuiltje aan de lucht. Toen De Graafschap vervolgens tot 2-2 kwam, werd het alsnog billenknijpen. Zeker toen linksback Amir Absalem een domme tweede gele kaart kreeg en ADO het laatste kwartier met tien man moest spelen.

Met veel pijn en moeite werd het gelijkspel over de finish getrokken. Terwijl de spelers puffend van opluchting bijkwamen in de kleedkamer, bood Absalem zijn excuses aan voor zijn rode prent. Zijn medespelers waardeerden het gebaar, maar bij Kalezic kwam het stoom uit de oren. Hij brandde de verdediger volledig af en riep onder andere dat er geen plek is voor excuses in deze fase van de competitie. Absalem hoorde het beklag van zijn trainer verbouwereerd aan.

7-1 nederlaag
De volgende thuiswedstrijd was het halvefinaleduel tegen Excelsior. ADO keek door persoonlijke fouten tegen een 0-2 ruststand aan en daarna werd overgeschakeld naar het geliefde 4-3-3-systeem. Joel Ideho, eerder in de nacompetitie nog bankzitter en linksback, excelleerde tegen de Rotterdammers en de tweede helft was een explosie van Haagse aanvalsdrift. Wonder boven wonder werd het slechts 1-2, maar ADO ging met goede moed richting de return op Woudestein.

Het is bekend, daar ging alles mis wat er mis kon gaan. 7-1 werd het voor de eredivisieclub en ADO mocht, ondanks al het geld en het masterplan, zich opmaken voor nog een jaar in de eerste divisie.

Mathijsen onzichtbaar
Na afloop concludeerde Kalezic dat zijn ploeg niet goed genoeg was voor een ticket naar het hoogste voetbalniveau, ondanks dat de ploeg een paar maanden eerder nog tweede stond.

Technisch directeur Joris Mathijsen ontliep na afloop de pers en liet zich tot de dag van vandaag nog altijd niet zien of horen. De grote vraag na het laatste half jaar is of er nog genoeg draagvlak is bij de spelers is om nog een seizoen met Kalezic te gaan werken.